สืบศิลป์แผ่นดินล้านนา สร้างอุโบสถเงิน ศาสนสถานหลังแรกของโลก

จังหวัดเชียงใหม่ในปัจจุบัน ที่แม้ความเจริญจะหลั่งไหลเข้าไปชนิดไม่ปิดกั้น ทั้งตึกรามบ้านช่องเปลี่ยนไปผิดหูผิดตาในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จนจะกลายเป็นกรุงเทพฯน้อยๆ ไปแล้ว แต่ชาวล้านนาเองก็ยังคงรักษาเอกลักษณ์อันดีงาม และวัฒนธรรมอันเก่าแก่ไว้เป็นอย่างดี ไม่ว่าจะเป็นวิถีชีวิต บ้านเรือน หรือวัดวาอาราม

ชุมชนย่านถนนวัวลาย อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ เป็นชุมชนเก่าแก่ที่ได้รับการสืบทอดภูมิปัญญาหัตถกรรมเครื่องเงินต่อกันมาหลายชั่วอายุคน นับแต่สมัยพระเจ้ากาวิละ เจ้าหลวงเชียงใหม่องค์แรก (พ.ศ.2325-2358) ปัจจุบันยังคงเหลือร่องรอยความเจริญรุ่งเรืองด้านศิลปกรรมและสถาปัตยกรรมล้านนาโบราณอย่างสมบูรณ์แบบ ภายในวัดหมื่นสาร วัดนันทาราม และวัดศรีสุพรรณ

วัดศรีสุพรรณ ตั้งอยู่ถนนวัวลาย ต.หายยา อ.เมืองเชียงใหม่ ตามหลักศิลาจารึกของวัดศรีสุพรรณ กล่าวไว้ว่า ในปี พ.ศ.2043 พระเจ้าพิลกปนัดดาธิราชเจ้า หรือ พระแก้วเมือง กษัตริย์เมืองเชียงใหม่ และพระนางสิริยสวดี พระราชมารดาเจ้า โปรดให้มหาอำมาตย์ ชื่อเจ้าหมื่นหลวงจ่าคำ นำพระพุทธรูปทองสัมริดองค์หนึ่งมาประดิษฐานและสร้างวัดศรีสุพรรณขึ้นในปี พ.ศ.2052 <TABLE style="BORDER-RIGHT: #ffffff 1px dotted; BORDER-TOP: #ffffff 1px dotted; BORDER-LEFT: #ffffff 1px dotted; BORDER-BOTTOM: #ffffff 1px dotted" cellSpacing=5 cellPadding=1 width="20%" align=right border=1><TBODY><TR bgColor=#ffe9ff><TD></TD></TR></TBODY></TABLE>

พระครูพิทักษ์สุทธิคุณ เจ้าอาวาสวัดศรีสุพรรณ เล่าว่า วัดศรีสุพรรณมีศาสนวัตถุ และศาสนสถานซึ่งเป็นมรดกสำคัญภายในวัด โดยเฉพาะพระพุทธปาฏิหาริย์ ที่เป็นพระพุทธรูปสัมริด ปางมารวิชัย ศิลปะเชียงแสนผสมสุโขทัย ประดิษฐานภายในอุโบสถ มีเรื่องเล่าต่อกันมาว่า สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ทหารญี่ปุ่นยึดวัดศรีสุพรรณเป็นที่ตั้งฐานทัพ ใช้หอไตรของวัดเป็นกองบัญชาการรบกับกองทัพพันธมิตร จนพระเณรต้องหนีไปอยู่ที่อื่น และได้มีการจับเชลยศึกจำนวนมากมาทรมานภายในวัด

ชาวชุมชนหัตถกรรมถนนวัวลาย มีความเชื่อว่า พระพุทธปาฏิหาริย์เป็นพระพุทธรูปที่ศักดิ์สิทธิ์ มีเรื่องเล่าสืบต่อมาว่า ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 ฝ่ายพันธมิตรส่งกำลังทางอากาศเข้าโจมตีฐานที่มั่นกองทัพญี่ปุ่นที่วัดศรีสุพรรณ ศาสนสถานเสียหายย่อยยับ แต่เป็นเรื่องแปลกที่พระพุทธปาฏิหาริย์ มีรอยแฉลบของกระสุนที่ไหล่ขวาและเข่าซ้ายเท่านั้น ต้นเดือนกุมภาพันธ์ทางวัดจะมีงานสักการะและเฉลิมฉลองเป็นประจำทุกปี

เจ้าอาวาสวัดศรีสุพรรณ กล่าวว่า ในปี 2547 วัดศรีสุพรรณมีแนวคิดในการจัดสร้างอุโบสถในเขตพัทธสีมาและฐานเดิมขึ้นแทนหลังเก่าที่ชำรุดทรุดโทรม ไม่เอื้อต่อการประกอบศาสนกิจของพระสงฆ์ กอปรกับกลุ่มศิลป์ล้านนาวัดศรีสุพรรณ ชมรมส่งเสริมสล่าล้านนา มีความปรารถนาอย่างแรงกล้า ที่ต้องการสืบสาน ส่งเสริมภูมิปัญญาหัตถกรรมเครื่องเงินถนนวัวลาย จึงเป็นเหตุผลสนับสนุนแนวคิดสร้างอุโบสถเงินหลังแรกของโลก ให้เป็นสถาปัตยกรรมทางพระพุทธศาสนา รวบรวมลวดลายศิลปะล้านนาและลวดลายประจำท้องถิ่น และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในชุมชน

อุโบสถเงิน ศาสนสถานหลังแรกของโลก ก่อสร้างในแบบสถาปัตยกรรมล้านนา ขนาดกว้าง 5 เมตร ยาว 17.50 เมตร ก่ออิฐถือปูนเสริมเหล็กทุกส่วน ตกแต่งด้วยศิลปกรรมสลักลวดลายบนแผ่นอะลูมิเนียมและแผ่นเงินทั้งหลัง จารึกเรื่องราวเกี่ยวกับพุทธศิลป์ พุทธธรรม วิถีชีวิต และประวัติศาสตร์ของชุมชน โดยระดมช่างภูมิปัญญาท้องถิ่นเป็นผู้สรรค์สร้างสถาปัตยกรรมร่วมกัน เพื่อสนองปณิธาน การสร้างศิลป์ฯ แก่แผ่นดินล้านนา ให้ปรากฏแก่สายตาของคนทั่วไป มีกำหนดแล้วเสร็จภายในปี 2552 ในวาระที่อุโบสถวัดศรีสุพรรณมีอายุครบ 500 ปี และเพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในวโรกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 80 พรรษา

การสร้างอุโบสถเงิน ฝากศิลป์แก่แผ่นดินล้านนา เกิดขึ้นด้วยศรัทธาอันแรงกล้าของชาวเชียงใหม่ทุกหมู่เหล่าด้วยความมุ่งมั่นที่จะสร้างไว้เป็นอนุสรณ์สถานแก่ชีวิต ถวายไว้ในบวรพระพุทธศาสนาสืบไป